"Τα σχολεία του Χίτλερ"

«Ένα βομβαρδιστικό αεροσκάφος μεταφέρει κατά την απογείωσή του 12 δωδεκάδες βόμβες, η καθεμία από τις οποίες ζυγίζει 10 κιλά. Κατευθύνεται προς το κέντρο του ιουδαϊσμού, τη Βαρσοβία, την οποία βομβαρδίζει. Κατά την απογείωσή του, φορτωμένο με τις βόμβες και μεταφέροντας 100 κιλά καυσίμων, το αεροσκάφος ζυγίζει περίπου οκτώ τόνους. Κατά την επιστροφή από τη σταυροφορία, το πρόσθετο βάρος του ανέρχεται στα 230 κιλά. Πόσα κιλά ζυγίζει το αεροσκάφος, όταν είναι εντελώς άδειο;».

«Η συντήρηση ενός διανοητικά ανάπηρου ατόμου στοιχίζει περίπου στο κράτος 4 μάρκα τη μέρα. Στη Γερμανία αυτή τη στιγμή υπάρχουν 300.000 διανοητικά ανάπηροι. Πόσο στοιχίζει συνολικά η περίθαλψη αυτών των ανθρώπων; Πόσα δάνεια γάμων των 1.000 μάρκων θα μπορούσαν να χορηγηθούν με αυτά τα χρήματα;». 

Αυτές οι δύο εκφωνήσεις σε διαγωνίσματα φυσικής και μαθηματικών, σε τελικά διαγωνίσματα της ναζιστικής Γερμανίας, είναι ένα μικρό δείγμα του ρατσιστικού και μιλιταριστικού χαρακτήρα που είχε πάρει η παιδεία, κατά τη δωδεκαετή κυριαρχία των Ναζί στη χώρα.... 

Tο σχέδιό τους ήταν η μετατροπή του εκπαιδευτικού συστήματος σε γραμμή παραγωγής πειθήνιων, πιστών και φανατισμένων υπηκόων για το τρίτο ράιχ.... 

Ειδικά για τα κορίτσια, θεσπίστηκαν τα μαθήματα της Ευγονικής και της Οικιακής επιστήμης. Τα μαθήματα προέτρεπαν τις μαθήτριες να είναι καλές μητέρες και σύζυγοι, με πολύ ιδιαίτερο τρόπο όμως. Τα μεγαλύτερα κορίτσια ενθαρρύνονταν να «συμπαραστέκονται» στους στρατευμένους άντρες, για το διάστημα στο οποίο παρέμεναν ανύπαντρες, γιατί μόνο έτσι μπορούσαν να «υπηρετήσουν» την πατρίδα τους όπως τα αγόρια.

Για τους μαθητές που διακρίνονταν στις ιδιαίτερες απαιτήσεις του καθεστώτος, υπήρχαν «Τα Σχολεία του Αδόλφου Χίτλερ», όπου προετοίμαζαν τους επόμενους ηγέτες της Γερμανίας. Εκεί, κατόπιν σκληρής εξαετούς φοίτησης, οι απόφοιτοι προωθούνταν στα πανεπιστήμια ή στον στρατό. Για τους αριστούχους της σχολής, το επόμενο βήμα ήταν η εκπαίδευση στα Κάστρα του Τάγματος, όπου η εκπαίδευση ήταν σκληρή έως βάναυση, με αποκορύφωμα στρατιωτικά γυμνάσια με πραγματικά πυρά. Όταν πια αποφοιτούσαν από τις στρατιωτικές σχολές, οι πιο ικανοί και φανατικοί Ναζί προορίζονταν για την επάνδρωση των διοικητικών θέσεων στα επίλεκτα τμήματα των Ες Ες, που ήταν οι πραιτοριανοί και η ελίτ του ναζιστικού καθεστώτος. Ήταν πια ιδεολογικά και ψυχολογικά έτοιμοι για τα χειρότερα εγκλήματα, τα οποία και έπραξαν.... 

Η γερμανική "Άρια" φυλή!

Ο Χίτλερ προειδοποίησε ότι η γερμανική «Άρια» φυλή απειλούνταν με διάλυση, τόσο από εσωτερικούς όσο και εξωτερικούς παράγοντες. Η εσωτερική απειλή παραμόνευε στους μεικτούς γάμους μεταξύ «Άριων» Γερμανών και μελών εγγενών κατώτερων φυλών: Εβραίων, Ρομά, Αφρικανών και Σλάβων. Οι απόγονοι αυτών των γάμων θεωρήθηκε ότι αλλοίωναν τα ανώτερα χαρακτηριστικά του γερμανικού αίματος, εξασθενώντας με αυτό τον τρόπο τη φυλή στον αγώνα της για επιβίωση απέναντι στις άλλες.

Το γερμανικό κράτος του μεσοπολέμου αποδυνάμωσε περαιτέρω τη γερμανική «Άρια» φυλή ανεχόμενο την αναπαραγωγή μεταξύ ανθρώπων που οι Ναζί θεωρούσαν γενετικά εκφυλισμένους και οι οποίοι ως εκ τούτου συνιστούσαν επιβλαβή επιρροή στην υγιεινή της φυλής ως σύνολο: άνθρωποι με φυσικές και νοητικές δυσκολίες, επαγγελματίες ή κατά συρροή εγκληματίες και άτομα που παρορμητικά επιδίδονταν σε κοινωνικά «αποκλίνουσες συμπεριφορές» όπως οι Ναζί τις αντιλαμβάνονταν, συμπεριλαμβανομένων των αστέγων, των φερόμενων ως ελευθέρων ηθών γυναικών, των ανθρώπων που αδυνατούν να διατηρήσουν μία δουλειά, ή των αλκοολικών, μεταξύ άλλων.

Η γερμανική «Άρια» φυλή απειλούνταν επίσης με εκφυλισμό από εξωτερικούς παράγοντες, επειδή, σύμφωνα με τον Χίτλερ, η Δημοκρατία της Βαϊμάρης έχανε τον ανταγωνισμό για αύξηση εδαφών και πληθυσμού απέναντι στις «κατώτερες» σλαβικές και ασιατικές φυλές. Σε αυτό τον ανταγωνισμό, η «εβραϊκή φυλή» είχε βελτιώσει το παραδοσιακό σοσιαλιστικό εργαλείο της –-τον σοβιετικό κομμουνισμό—- για να κινητοποιήσει τους κατά τα άλλα ανίκανους Σλάβους και να εξαπατήσει τους Γερμανούς στο να πιστεύουν ότι η τεχνητή επινόηση της σύγκρουσης των τάξεων υπερίσχυε των φυσικών ενστίκτων για φυλετική πάλη. Ο Χίτλερ πίστευε ότι η έλλειψη ζωτικού χώρου κρατούσε τον ρυθμό γεννήσεων μεταξύ των Γερμανών σε επικίνδυνα χαμηλά επίπεδα. Για να χειροτερέψει ακόμη περισσότερο τα πράγματα, η Γερμανία έχασε τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και εξαναγκάστηκε με τη Συνθήκη των Βερσαλλιών να παραδώσει στους γείτονές της χιλιάδες μίλια πολύτιμης γης.

Προκειμένου να επιβιώσει, διατεινόταν ο Χίτλερ, η Γερμανία έπρεπε να σπάσει τον εχθρικό κλοιό κατακτώντας τεράστιες περιοχές από τους Σλάβους στα ανατολικά. Η κατάκτηση της ανατολής θα παρείχε στη Γερμανία τον απαιτούμενο χώρο για να αυξήσει σημαντικά τον πληθυσμό της, τις πηγές και τους πόρους για να θρέψει αυτό τον πληθυσμό και τα μέσα για να πραγματοποιήσει το βιολογικό πεπρωμένο της κυρίαρχης φυλής με το ανάλογο κύρος μιας παγκόσμιας δύναμης.

Η ναζιστική ιδεολογία περί φυλής

Ο Αδόλφος Χίτλερ, ο Φύρερ του ναζιστικού κόμματος, διαμόρφωσε και διατύπωσε τις ιδέες που καθιερώθηκαν ως ναζιστική ιδεολογία. Θεωρούσε τον εαυτό του βαθυστόχαστη προσωπικότητα, πεπεισμένος ότι είχε ανακαλύψει το κλειδί για την κατανόηση ενός εκπληκτικά σύνθετου κόσμου. Πίστευε ότι τα χαρακτηριστικά, η νοοτροπία, οι ικανότητες και η συμπεριφορά των ατόμων καθορίζονταν από την αποκαλούμενη φυλετική ταυτότητα. Κατά την άποψη του Χίτλερ, όλες οι πληθυσμιακές ομάδες, οι φυλές ή οι λαοί (χρησιμοποιούσε αυτούς του όρους εναλλάξ) συνοδεύονται από χαρακτηριστικά τα οποία μεταφέρονταν αναλλοίωτα από τη μία γενιά στην επόμενη. Κανείς δεν μπορούσε να υπερβεί τα εγγενή γνωρίσματα της φυλής. Η ανθρώπινη ιστορία στο σύνολό της θα μπορούσε να ερμηνευθεί με όρους φυλετικής πάλης.

Στη διαμόρφωση της ιδεολογίας τους περί φυλής, ο Χίτλερ και οι Ναζί άντλησαν τις ιδέες τους από τους Γερμανούς κοινωνικούς Δαρβινιστές στα τέλη του 19ου αιώνα. Όπως οι κοινωνικοί Δαρβινιστές στο παρελθόν, οι Ναζί πίστευαν ότι τα ανθρώπινα όντα μπορούσαν να κατηγοριοποιηθούν συλλογικά σε «φυλές», με την κάθε φυλή να φέρει στοιχεία που τη διαφοροποιούν και τα οποία είχαν μεταδοθεί γενετικά από τότε που οι άνθρωποι έκαναν την πρώτη τους εμφάνιση στους προϊστορικούς χρόνους. Τα επίκτητα αυτά χαρακτηριστικά δεν σχετίζονταν μόνο με την εξωτερική εμφάνιση και το σωματότυπο, αλλά διαμόρφωναν και τον εσωτερικό πνευματικό κόσμο, τον τρόπο σκέψης, τις δημιουργικές και οργανωτικές ικανότητες, την ευφυΐα, την αναγνώριση και αξιολόγηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, τη φυσική δύναμη και τη στρατιωτική ικανότητα.

Οι Ναζί υιοθέτησαν ακόμη την οπτική των κοινωνικών Δαρβινιστών για την εξελικτική θεωρία του Δαρβίνου σχετικά με την «επιβίωση του ισχυροτέρου». Για τους Ναζί, η επιβίωση μιας φυλής εξαρτιόταν από την ικανότητα της να αναπαραχθεί και να πολλαπλασιαστεί, τη συγκέντρωση εδαφών για την υποστήριξη και τη σίτιση του αυξανόμενου πληθυσμού, και την εγρήγορση στη διατήρηση της γονιδιακής δεξαμενής, συντηρώντας έτσι τα μοναδικά «φυλετικά» χαρακτηριστικά με τα οποία η «φύση» την εφοδίασε ώστε να επιτύχει στον αγώνα επιβίωσής της. Εφόσον κάθε «φυλή» επεδίωκε να επεκταθεί και ο χώρος της Γης ήταν πεπερασμένος, ο αγώνας επιβίωσης κατέληγε «φυσιολογικά» σε βίαιες εδαφικές κατακτήσεις και στρατιωτικές αντιπαραθέσεις. Συνεπώς, ο πόλεμος --ο συνεχής πόλεμος—- αποτελούσε μέρος της φύσης και της ανθρώπινης κατάστασης.

Για τον ορισμό μιας φυλής, οι κοινωνικοί Δαρβινιστές έθεσαν στερεότυπα, θετικά και αρνητικά, της εμφάνισης της εθνοτικής ομάδας, της συμπεριφοράς και της κουλτούρας, ως αμετάβλητα και ριζωμένα στη βιολογική κληρονομιά, αναλλοίωτα στο πέρασμα του χρόνου και απρόσβλητα από τις περιβαλλοντικές αλλαγές, τη διανοητική ανάπτυξη ή την κοινωνικοποίηση. Όσον αφορά τους Ναζί, η αφομοίωση ενός μέλους μιας φυλής σε μία άλλη κουλτούρα ή εθνοτική ομάδα ήταν αδύνατη εξαιτίας της αδυναμίας αλλαγής των αρχικών επίκτητων χαρακτηριστικών: Θα μπορούσαν μόνο να εκφυλιστούν μέσω της λεγόμενης φυλετικής μείξης.

Καθημερινή ζωή και προπαγάνδα στη ναζιστική Γερμανία

Σε διάστημα λίγων μηνών μετά την άνοδο του Xίτλερ στην εξουσία (1933) οι Nαζί κατόρθωσαν να ελέγξουν και να αναδιοργανώσουν τη δημόσια ζωή σε όλες τις πόλεις και τα χωριά της Γερμανίας. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποίησαν εκτός των άλλων τα νέα μέσα της εποχής: το ραδιόφωνο και τον κινηματογράφο. [...] Eιδικά το ραδιόφωνο μετατράπηκε σε κεντρικό εργαλείο προπαγάνδας των εθνικοσοσιαλιστών. Λόγω της σχετικά προσιτής τιμής του "Δέκτη του λαού", γύρω στο 70% των νοικοκυριών διέθετε ραδιοφωνική συσκευή το 1939 (25% το 1933). 

Στις αναρίθμητες εκδηλώσεις και διαδηλώσεις, μέσα από τον Τύπο και το ραδιόφωνο οι Γερμανοί βομβαρδίζονται καθημερινά από ναζιστικά συνθήματα που είχαν σκοπό να δημιουργήσουν έναν λαό πειθήνιο και αφοσιωμένο στο έθνος και τον ηγέτη του. Oι εντυπωσιακές πορείες των Eς A και των Eς Eς, οι άριστα σκηνοθετημένες εθνικοσοσιαλιστικές διαδηλώσεις και γιορτές ενθουσίαζαν στην αρχή πολλούς ανθρώπους, καθώς σφυρηλατούσαν την κοινωνικότητα και την αλληλεγγύη. H στρατιωτική μουσική και μια θάλασσα από σημαίες με τον αγκυλωτό σταυρό ανέδιδαν μια μεγαλοπρέπεια που θύμιζε θρησκευτικές γιορτές. 

Oι νέες ευκαιρίες δράσης που πρόσφεραν οι Nαζί ειδικά στους απλούς ανθρώπους στις διάφορες οργανώσεις του κόμματος, τους δημιουργούσε την αίσθηση ότι τους έπαιρναν στα σοβαρά και είχαν μια αξία στην κοινωνία. Mε την ανάληψη ενός αξιώματος στις οργανώσεις του Nαζιστικού Kόμματος μπορούσε κάποιος να βελτιώσει την κοινωνική του θέση. [...] H κομματική στολή είχε βαρύνουσα σημασία και άνοιγε πολλούς δρόμους για μια γρήγορη και πρωτόγνωρη κοινωνική άνοδο. 

H υποχρεωτική εισαγωγή του χιτλερικού χαιρετισμού στις υπηρεσίες, τις επιχειρήσεις και τα σχολεία αποτέλεσε καίριο πλήγμα κατά της ιδιωτικής ελευθερίας των πολιτών. H ιδιωτική ζωή και η δημόσια παρουσία του κάθε πολίτη βρίσκονταν υπό διαρκή και στενή παρακολούθηση από τους εκπροσώπους του καθεστώτος. H παραμικρή παρέκκλιση από τις αρχές συμπεριφοράς που επέβαλαν οι Nαζί είχε σοβαρότατες συνέπειες, φυσικές, κοινωνικές και επαγγελματικές. H τρομοκρατία, οι ξυλοδαρμοί, οι ανακρίσεις και τα βασανιστήρια στα κρατητήρια της Mυστικής Aστυνομίας (Γκεστάπο) ανήκαν στην ημερήσια διάταξη για τους αμφισβητίες, τους πολιτικούς αντιπάλους, ακόμη και για όσους δεν εκδηλώνονταν ανοικτά υπέρ του καθεστώτος. 

W. Mickel - B. Wiegand (επιμ.), Geschichte, Politik und Gesellschaft (Bd. 1: Von der Franzosischen Revolution bis zum Ende des 2. Weltkrieges), Bερολίνο 1998, σελ. 336-337. 

[...] Mεταξύ 1933 και 1941 ο αριθμός των ακροατών ραδιοφώνου αυξήθηκε από 4 σε 16 εκατομμύρια. Aυτή η εξέλιξη κατέστη δυνατή με την τυποποίηση της παραγωγής μιας φθηνής συσκευής, του "δέκτη του λαού" (Volksempfanger). [...]

Gustav Auernheimer, Σοσιαλδημοκρατία, Εθνικοσοσιαλισμός, Κριτική Θεωρία, Δοκίμια για τη σύγχρονη ιστορία της Γερμανίας, Πλέθρον 

To μεγάλο "Κραχ" του 1929

Οι επιπτώσεις του «Κραχ» στις ΗΠΑ σε αριθμούς:

§  14.000.000 έμειναν άνεργοι. 

§  12.000 έχαναν τη δουλειά τους κάθε μέρα.

§  20.000 επιχειρήσεις κήρυξαν πτώχευση.

§  1616 τράπεζες πτώχευσαν.

§  1 στους 20 γεωργούς ξεσπιτώθηκαν.

§  23.000 αυτοκτονίες σημειώθηκαν σ' ένα χρόνο, αριθμός ρεκόρ.

                       Στην ουρά για ένα καρβέλι ψωμί...

                 Στρατιές ανέργων έξω από τα γραφεία ευρέσεως εργασίας

Μια ακόμη αυτοκτονία... 

   

Τα λείψανα των μετοχών την επομένη του Κραχ.   

"Δυο φορές ξένος" - Η συνθήκη της Λωζάνης

Η συνθήκη της Λωζάνης μέσα από το σπάνιο αρχειακό υλικό του ντοκιμαντέρ "Δυο φορές ξένος"

Μαρτυρία προσφυγιάς...

Η Μικρασιατική καταστροφή (Β΄μέρος)

Η Μικρασιατική καταστροφή (Α΄μέρος)

Η ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΠΟΝΤΙΩΝ (1916-1923)

ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ!

Καλό Πάσχα με την αισιοδοξία της άνοιξης και τη δροσιά της νιότης. Καλή πρόοδο! 

Η παπαρούνα σύμβολο των θυμάτων του Α΄ παγκοσμίου πολέμου

Στις πεδιάδες της Φλάνδρας (In Flanders Fields)   ελεύθερη απόδοση

Στις πεδιάδες τις Φλάνδρας, παπαρούνες ανθίζουν Ανάμεσα στους σταυρούς σειρά με σειρά, Την δικά μας θέση έτσι θυμίζουν. Κορυδαλλοί θαρραλέα πετώντας, αψηφούν των όπλων την κλαγγή σπάνια κελαηδίσματα τραγουδώντας. Είμαστε  οι νεκροί. Πριν λίγες μέρες, ζήσαμε, νιώσαμε την αυγή και είδαμε την ομορφιά της δύσης. Αγαπήσαμε και αγαπηθήκαμε, και τώρα κειτόμαστε στις πεδιάδες τις Φλάνδρας. Κράτα αυτό που έμεινε από την μάχη μας με τον εχθρό. Σε σένα τ' αδύναμά μας χέρια παραδίδουν τον πυρσό. Κάνε τον δικό σου, κράτα τον ψηλά. Και αν η πίστη σου καμφθεί για μας που 'χουμε πεθάνει δεν θα κοιμηθούμε ποτέ, όσο φυτρώνουν παπαρούνες στις πεδιάδες της Φλάνδρας. Το ποίημα γράφτηκε από τον McCrae σαν φόρος τιμής στους νεκρούς της μάχης του Ypres την άνοιξη του 1915 στην οποία πολέμησε σαν ταγματάρχης του καναδικού στρατού και είναι εμπνευσμένο από τις παπαρούνες που άνθισαν στο πεδίο τις μάχης λίγες μέρες μετά την μεγάλη καταστροφή. Ένα από τα εκατοντάδες κοιμητήρια του Ypres Οι σπόροι της παπαρούνας μπορούν να κοιμούνται για χρόνια στο έδαφος και βλαστάνουν ευκολότερα όταν το έδαφος "καλλιεργηθεί", δηλαδή όταν ανακατευθεί. Στη μάχη του Ypres λόγω του πλήθους των στρατιωτών, αλλά και λόγω των βλημάτων και των οβίδων, το έδαφος αναταράχθηκε και έτσι όταν ο McCrae επισκέφτηκε λίγο καιρό αργότερα το πεδίο της μάχης είδε με μεγάλη έκπληξη πλήθος παπαρούνες να έχουν φυτρώσει εκεί που είχαν χάσει τη ζωή τους χιλιάδες στρατιώτες - θύματα της παράνοιας που γεννά ένας πόλεμος. Η παπαρούνα έγινε από τότε σύμβολο της θυσίας και επιμνημόσυνο ανάθεμα στους τάφους των νεκρών στρατιωτών.

Το τίμημα του Α' Παγκοσμίου πολέμου

Γαλλία:                   1.400.000   νεκροί

Αγγλία:                     740.000   »

lταλία:                       460.000   »

Η.ΠΑ:                        125.000   »

Βέλγιο:                        44.000   »

Ρωσία:                    5.000.000   »

Γερμανία:               2.000.000   »

Αυστροουγγαρία:   1.200.000   »

Πολεμικά χρέη: 750 δισεκατομμύρια γαλλικά φράγκα.

Δημόσια χρέη Αγγλίας - Γαλλίας το 1919:

Γαλλία: 219 δισεκατομμύρια γαλ. φράγκα 
Αγγλία: 1 δισ. 875 εκ. λίβρες στερλίνες

Μια σπαρακτική κραυγή της γενιάς του πολέμου

Είμαι νέος, μόλις έκλεισα τα 20∙ από τη ζωή δεν ξέρω παρά μόνο την απελπισία, το θάνατο, το φόβο και μια αλυσίδα από ανόητες επιπολαιότητες, πάνω από μια άβυσσο πόνων και θλίψεων. Βλέπω τους λαούς να ορμούν σε άλλους λαούς, να σκοτώνουν και να σκοτώνονται, χωρίς ούτε κι εκείνοι να ξέρουν το γιατί. υπακούοντας σ' αυτούς που τους στέλνουν, χωρίς συναίσθηση του κινδύνου ή της ευθύνης τους. Βλέπω πως οι δυναμικότεροι εγκέφαλοι του κόσμου εφευρίσκουν όπλα για να γίνονται όλα αυτά μ' έναν τρόπο ακόμα πιο ραφιναρισμένο και να διαρκούν όσο γίνεται περισσότερο. Κι όλοι οι συνομήλικοί μου εδώ, στην αντικρινή παράταξη, σ' ολόκληρο τον κόσμο το βλέπουν όπως εγώ. Αυτή είναι η ζωή της γενιάς μου και η δική μας. Τι θα κάνουν άραγε οι πατεράδες μας αν μια μέρα σηκωθούμε και παρουσιαστούμε μπροστά τους για να τους ζητήσουμε λογαριασμό; Τι περιμένουν από μας όταν μια μέρα τελειώσει ο πόλεμος; Χρόνια ολόκληρα σκοτώναμε μόνο. Αυτό ήταν το πρώτο μας επάγγελμα στη ζωή. Για μας η επιστήμη της ζωής περιορίζεται στο θάνατο. Τι θα συμβεί ύστερα; Και τι θ' απογίνουμε εμείς;

Έριχ Μαρία Ρεμάρκ, Ουδέν νεώτερον από το δυτικό μέτωπο. Μετάφραση: Στέλλα Βουρδουμπά.

Η ΡΩΣΙΚΗ (ΟΚΤΩΒΡΙΑΝΗ) ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ 2

Η ΡΩΣΙΚΗ (ΟΚΤΩΒΡΙΑΝΗ) ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ 1

Α΄Παγκόσμιος Πόλεμος: σπάνιο κινηματογραφικό ντοκουμέντο από ένα φρικιαστικό πόλεμο.

http://www.liveleak.com/view?i=622_1341614884

Α' ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ (1914-1918) β΄μέρος

Α' ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ (1914-1918) α΄μέρος

Θωρηκτό Γεώργιος Αβέρωφ : Ναυμαχίες Έλλης και Λήμνου

)

ΟΙ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ 1912-1913

Η ελληνική οικονομία και κοινωνία κατά τον 19ο αι.

 

Παίρνοντας το δρόμο της μετανάστευσης... 

Η άφιξη των μεταναστών στη νέα γη...

 

Εργάτριες σε βιομηχανία κλωστοϋφαντουργίας στις ΗΠΑ

Ναυτικοί στο μηχανοστάσιου ελληνικού ατμόπλοιου στα τέλη του 19ου αι.

   

Το Κρητικό ζήτημα του 1897 μέσα από τα σκίτσα εφημερίδων της Αυστρίας

Οι ευρωπαϊκές δυνάμεις παρομοιάζονται σαν άγρια σκυλιά και κυνηγούν το μικρό σκυλάκι, που είναι η Κρήτη… (Der Floh 7 Μαρτίου1897)

Ο μονάρχης της Ελλάδας Γεώργιος Α΄ στο μπαλκόνι των ανακτόρων συνεννοείται με τον επιτελάρχη του, συνταγματάρχη Τιμολέοντα Βάσσο, ενόψει της εκστρατείας του ελληνικού στρατού στην Κρήτη. Κάτω το πλήθος των Ελλήνων ζητά την επέμβαση της Ελλάδας στην Κρήτη. (Der Floh 23 Μαΐου 1897)

Η ευρωπαϊκή στάση υπέρ της Τουρκίας γίνεται πρωτοσέλιδο στην εφημερίδα Der Floh. Οι υπουργοί Εξωτερικών των 6 μεγάλων δυνάμεων καβάλα στο Δούρειο Ίππο εισβάλλουν στην Αθήνα. Προφανώς στον Ίππο κρύβονται τα συμφέροντα της οθωμανικής αυτοκρατορίας, ενώ ο μικροσκοπικός μονάρχης Γεώργιος Α΄ κλαίει με μαύρο δάκρυ….(Der Floh 7 Μαρτίου1897)

Το Κρητικό ζήτημα

Χ. ΤΡΙΚΟΥΠΗΣ "Δυστυχώς επτωχεύσαμεν..."

Στις 10 Δεκεμβρίου 1893, ο Χαρίλαος Τρικούπης λέει στη Βουλή την ιστορική φράση «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν», με την οποία διακηρύσσει επίσημα την αδυναμία της Ελλάδας να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της προς τους ξένους πιστωτές της.



Το ιστορικό του "δυστυχώς, επτωχεύσαμεν"

Την περίοδο διακυβέρνησης της χώρας από τον Χαρ. Τρικούπη έγιναν οι πρώτες προσπάθειες "δημοσιονομικής εξυγίανσης". Ορος που περιλάμβανε μεταξύ άλλων και την "αναμόρφωση του δημοσιονομικού και διοικητικού οργανισμού της χώρας, την εκβιομηχάνιση και την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας". Μια αναμόρφωση κομμένη και ραμμένη στα μέτρα των ξένων, ώστε να λυμαίνονται την ελληνική οικονομία, τον ορυκτό της πλούτο και τον ιδρώτα των εργαζομένων. Παραλλαγή της δημοσιονομικής εξυγίανσης του Χαρίλαου Τρικούπη - αναπροσαρμοσμένη στις σημερινές συνθήκες - αποτελεί και η δημοσιονομική "εξυγίανση" που επιχειρεί η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, καθώς η εμπειρία δείχνει ότι ωθεί την ελληνική οικονομία με μαθηματική ακρίβεια σε νέα πτώχευση.



Μετά το θάνατο του Χ. Τρικούπη ακολούθησε ο καταστροφικός ελληνο-τουρκικός πόλεμος του 1897.
Η κατάληξη αυτού του πολέμου ήταν η επιβολή του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου (ΔΟΕ), από τους 
ξένους και ντόπιους πιστωτές της Ελλάδας, τους λεγόμενους "ομολογιούχους".

Το ιστορικό μέχρι το "δυστυχώς επτωχεύσαμεν" και την επιβολή του ΔΟΕ - όπως έχει 
καταχωρηθεί στην ιστορία - έχει ως εξής:

Το 1885,ο Δεληγιάννης διαδέχτηκε στην πρωθυπουργία τον Χαρ. Τρικούπη, που είχε κυβερνήσει
τη χώρα από το 1882 μέχρι το 1885. Ο Δεληγιάννης, όμως, δεν κατάφερε ν' ανταποκριθεί στους
όρους των δανείων που είχε συνάψει για λογαριασμό του ελληνικού δημοσίου ο Χαρ. Τρικούπης.



Ο Χαρ. Τρικούπης, που νίκησε στις εκλογές του Μάη του 1892, δεν κατάφερε κι αυτός να
συνάψει νέο εξωτερικό δάνειο και παραιτήθηκε.Δημιουργήθηκε νέο κυβερνητικό σχήμα, με τους
Ράλλη και Σωτηρόπουλο,οι οποίοι όμως σύντομα παραχώρησαν και πάλι τη θέση τους στον
Χ. Τρικούπη.
Το 1893 ο Χαρ. Τρικούπης, εξαιτίας της άσχημης οικονομικής κατάστασης, αναγκάστηκε να πει στη
Βουλή σαν πρωθυπουργός τη φράση "κύριοι, δυστυχώς, επτωχεύσαμεν",που έμεινε ιστορική.



Η πτώχευση της Ελλάδας σήμανε κλονισμό της δραχμής και ολοκληρωτικό μαρασμό 
της ελληνικής οικονομίας. Η κήρυξη της Ελλάδας σε πτώχευση έγινε με αφορμή τη βίαιη
ανθελληνική εκστρατεία στο εξωτερικό, αλλά και για την επιβολή δυσβάσταχτων βαρών στις 
λαϊκές μάζες.(σ. σ Μήπως αυτά θυμίζουν κάτι; Μήπως παρόμοιες δηλώσεις για επίθεση από
το Διευθυντήριο των Βρυξελλών, τους υπερατλαντικούς μας συμμάχους και άλλους κύκλους στο 
εξωτερικό δε γίνονται και σήμερα;).



Η ιστορία λέει επίσης ότι ο Χαρ. Τρικούπης έσπευσε στην Ευρώπη και και ζήτησε δάνεια για την οικονομική στήριξη της υπερχρεωμένης ελληνικής οικονομίας. Οι κυβερνήτες και οι τραπεζίτες της Ευρώπης, παίζοντας καλά το παιχνίδι στη σκακιέρα του εμπορικού και πολιτικού μοιράσματος του κόσμου, αρνήθηκαν τη χορήγηση νέου δανείου - και φυσικά τη στήριξη που αναζήτησε σ' αυτούς ο Τρικούπης. Ετσι, ο τελευταίος έχασε στις εκλογές του Απρίλη του 1895 - δηλαδή πριν περίπου 101 χρόνια - και αποσύρθηκε από την πολιτική και πέθανε ένα χρόνο αργότερα (το 1896) στη Ριβιέρα της Γαλλίας.

    Στις εκλογές του 1895, τη μάχη κέρδισε ξανά ο Δεληγιάννης, ο οποίος - με τη βοήθεια των 

ξένων "συμμάχων μας" - σύρθηκε σε πόλεμο με τους Τούρκους τον Απρίλη του 1897, 

που κατέληξε σε πανωλεθρία για τους Ελληνες.

    Πριν τα τέλη Απρίλη του 1897, ανέλαβε πρωθυπουργός ο Ράλλης, τον οποίο διαδέχτηκε 

στη συνέχεια ο Ζαϊμης. Η κατάσταση για την Ελλάδα γινόταν όλο και πιο συγκεχυμένη, 

εξαιτίας των αντικρουόμενων συμφερόντων των μεγάλων δυνάμεων και των πιέσεων 

που ασκούσαν οι "ομολογιούχοι".Τελικά, η Ελλάδα βγήκε από τον τυχοδιωκτικό αυτό 

πόλεμο νικημένη και ταπεινωμένη, καθώς της επιβλήθηκε πολεμική αποζημίωση 

και Διεθνής Οικονομικός Ελεγχος.

Ιωάννης Κωλέττης

Ο Ιωάννης Κωλέττης (1773 ή 1774 - 31 Αυγούστου 1847) ήταν Έλληνας πολιτικός την εποχή της Επανάστασης του 1821. Υπήρξε ιδρυτής του Κόμματος της Φουστανέλας ή Γαλλικού Κόμματος, όπως επικράτησε να λέγεται, και πρώτος Πρωθυπουργός της Ελλάδας.

Γεννήθηκε στο χωριό Συρράκο των Ιωαννίνων το 1778, όπου και φοίτησε στο τοπικό σχολείο. Υπάρχει μάλιστα η παράδοση ότι ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός περνώντας από εκεί το 1777 προφήτευσε για τον μικρό Κωλέττη πως: «Το παιδί αυτό θα προκόψη, θα κυβερνήση την Ελλάδα και θα δοξασθή».

Στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στα Ιωάννινα ασχολούμενος με το εμπόριο . Με προτροπή και οικονομική ενίσχυση του θειου του , Γεωργίου Τουρτούρη, μετέβη στην Πίζα της Ιταλίας όπου παρέμεινε 7 χρόνια σπουδάζοντας ιατρική. Εκεί συνδέθηκε με στενή φιλία με τον λόγιο κληρικό Θεόφιλο Καΐρη, τον οποίο αργότερα υπερασπίστηκε σθεναρά στις εναντίον του διώξεις. Επίσης φέρεται να είναι ο συντάκτης της επαναστατικής φυλλάδας Ελληνική Νομαρχία Ανωνύμου του Έλληνος, πρωτοδημοσιευμένης το 1806 στην Ιταλία.[1] Γύρω στα 1810 επέστρεψε στα Ιωάννινα και ξεκίνησε την άσκηση της ιατρικής. Η καλή φήμη του οδήγησε τον γιο του Αλή πασά των Ιωαννίνων, Μουχτάρ, να τον προσλάβει ως προσωπικό του γιατρό, εισερχόμενος έτσι στην Αυλή του Αρβανίτη ηγεμόνα.

Το 1819 έγινε μέλος της Φιλικής Εταιρείας, εξασφαλίζοντας με τη θέση του τη μύηση στο επαναστατικό εγχείρημα σημαντικών Ελλήνων στρατιωτικών, οι οποίοι υπηρετούσαν στις δυνάμεις του Αλή πασά.

Με το ξέσπασμα της Επανάστασης, εκμεταλλευόμενος την παράλληλη ανταρσία του Αλή προς την οθωμανική Πύλη, διέφυγε, και στις 25 Ιουνίου 1821 κήρυξε μαζί με τον Ιωάννη Ράγκο την επανάσταση στο Συρράκο και τους Καλαρρύτες. Η αποτυχία του εγχειρήματός τους οδήγησε στην καταστροφή των δύο κωμοπόλεων και στην καταφυγή του Κωλέττη στο Μεσολόγγι. Ακολούθως μετέβη στην Πελοπόννησο, αναμειγνυόμενος πλέον ενεργά στην πολιτική του Αγώνα.

Πολιτική δράση την περίοδο της Απόλυτης Μοναρχίας

Η άφιξη του Όθωνα και η εγκαθίδρυση της Αντιβασιλείας δημιούργησαν ένα νέο πολιτικό τοπίο. Μέσα σε αυτό ο Κωλέττης αρχικά συνεργάστηκε και συμμετείχε στο πρώτο υπουργικό συμβούλιο του Σπυρίδωνα Τρικούπη όπως και στην ακόλουθη κυβέρνηση Μαυροκορδάτου.

Στις 31 Μαΐου του 1834 διορίστηκε Πρόεδρος του υπουργικού συμβουλίου, σχηματίζοντας την πρώτη του κυβέρνηση, της οποίας ο βίος διήρκεσε μέχρι τις 20 Μαΐου 1835, ημέρα που ανέλαβε ο αντιβασιλέας Άρμανσμπεργκ τη διακυβέρνηση της χώρας.

Η άτυπη εξορία του Κωλέττη έληξε με την Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου το 1843, όποτε κλήθηκε να επιστρέψει στην Ελλάδα. Μετά την επιστροφή του ανέλαβε διάφορα κυβερνητικά αξιώματα. Κατά τη διάρκεια των συζητήσεων στις 11 Ιανουαρίου 1844, όταν τέθηκε θέμα συνταγματικής διάκρισης βάσει του άρθρου 3 μεταξύ αυτοχθόνων και ετεροχθόνων, ο Κωλέττης εκφώνησε λόγο υπέρ της ισότητας ελεύθερων και αλύτρωτων Ελλήνων, ο οποίος προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση στην κοινωνία της εποχής και οδήγησε στην εξεύρεση συμβιβαστικής λύσης παρά την πλειονοψηφία των αυτοχθόνων πληρεξουσίων. Σε αυτή τη μνημειώδη ομιλία διαμορφώθηκε ιδεολογικά η Μεγάλη Ιδέα, η έννοια που καθόρισε την εξωτερική και εσωτερική πολιτική του ελληνικού κράτους τουλάχιστο μέχρι το 1922. Ο Κωλέττης, που θεωρείται πατέρας της Μεγάλης Ιδέας, επηρεασμένος από τη νεότητά του ακόμη από το κήρυγμα του Ρήγα Φεραίου (στη μνήμη του ήταν αφιερωμένη και η "Ελληνική Νομαρχία"), οραματιζόταν την ανάκτηση των εδαφών της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και την εγκαθίδρυση μίας χριστιανικής ηγεμονίας. Το τελικό κείμενο του Συντάγματος ψηφίστηκε από την Εθνοσυνέλευση στις 4 Μαρτίου 1844 και στις 18 Μαρτίου ο Όθωνας ορκίστηκε την τήρησή του.

Πρώτος συνταγματικός Πρωθυπουργός

Συνακόλουθα με την κύρωση του Συντάγματος αποφασίστηκε η διενέργεια εκλογών και ο Όθωνας πρότεινε στους Α. Μαυροκορδάτο και Ι. Κωλέττη να σχηματίσουν από κοινού κυβέρνηση, που θα οδηγούσε τη χώρα προς τις εκλογές. Ο Κωλέττης αρνήθηκε τη συμμετοχή του υπολογίζοντας τη φθορά, την οποία θα είχε ο πολιτικός που θα ανελάμβανε τη διενέργεια των εκλογών. Ως ημερομηνία εκκίνησης της εκλογικής αναμέτρησης ορίστηκε η 6η Ιουνίου ενώ σύμφωνα με τα τότε κρατούντα διήρκεσε περίπου δύο μήνες. Διενεργήθηκε δε κατά τον εκλογικό νόμο που είχε προηγουμένως ψηφίσει η Εθνοσυνέλευση. Σε αυτή την αναμέτρηση διαπράχθηκαν πολλές παρατυπίες και από την πλευρά του Μαυροκορδάτου και από την πλευρά των Κωλέττη και Μεταξά. Πριν ακόμη ολοκληρωθούν οι εκλογές ο Μαυροκορδάτος υπέβαλε παραίτηση και στη θέση του ορίστηκε ο Κωλέττης. Στις 6 Αυγούστου σχηματίστηκε κυβέρνηση συνασπισμού του Γαλλικού και του Ρωσικού Κόμματος με πρώτο κοινοβουλευτικό Πρωθυπουργό τον Κωλέττη.

Ο Πρωθυπουργός προσπάθησε την οικονομική ανάκαμψη της χώρας, ασκώντας διπλωματία προς τις Μεγάλες Δυνάμεις, ενώ παράλληλα έθετε το στόχο της διεύρυνσής της προς τα παλαιά σύνορα της Αυτοκρατορίας. Ο Κωλέττης κατηγορήθηκε για συγκεντρωτισμό και περιφρόνηση του κοινοβουλευτισμού, χαρακτηριστικά οι αντιπολιτευόμενες εφημερίδες μιλούσαν για δικτατορία. Η πολιτική ένταση, όμως, την περίοδο εκείνη ήταν τόσο οξεία ώστε οι χαρακτηρισμοί ενείχαν στοιχεία υπερβολής και οι όποιες εξουσιαστικές πρακτικές είχαν άλλα μέτρα σύγκρισης από τα σύγχρονα και εξυπηρετούσαν άλλες ανάγκες.

Το τέλος του Κωλέττη

Στα τέλη του 1846 η υγεία του Κωλέττη άρχισε να επιδεινώνεται, δεδομένο που δημιούργησε κύμα αυτομόλησης βουλευτών προς τα κόμματα της αντιπολίτευσης και κλίμα έντασης για τη διαδοχή στο Γαλλικό Κόμμα. Αυτή η κατάσταση οδήγησε τον Κωλέττη να ζητήσει από τον βασιλιά τη διάλυση της Βουλής και τη διενέργεια εκλογών. Έτσι ο Όθωνας στις 14 Απριλίου 1847 προκήρυξε εκλογές για τον Ιούλιο. Παρά την ασθένειά του, ο γηραιός Ηπειρώτης πολιτικός επικράτησε σαρωτικά στις εκλογές, εξασφαλίζοντας την απόλυτη πλειοψηφία, αν και το αποτέλεσμά τους αμφισβητήθηκε έντονα από την αντιπολίτευση. Αυτός υπήρξε και ο τελευταίος του πολιτικός αγώνας. Ο Ιωάννης Κωλέττης πέθανε από νεφρίτιδα στις 31 Αυγούστου 1847 "ως αγωνιστής εν μέσω των φουστανελοφόρων του", όπως επισημαίνει ο ιστορικός Σπυρίδων Μαρκεζίνης, σιγοτραγουδώντας ένα ηπειρώτικο ηρωικό τραγούδι.

Πηγή: Βικιπαίδεια

Η καθημερινή ζωή κατά την περίοδο της βασιλείας του Όθωνα

Η Αθήνα, η νέα πρωτεύουσα, άρχισε να παρουσιάζει κάποια κοσμική ζωή, συναναστροφές, συναντήσεις σε καφενεία ή ζαχαροπλαστεία κ.λπ.

Καφενείο της εποχής του Όθωνα.

Στο Παλάτι γίνονταν χοροεσπερίδες, ευρωπαϊκή συνήθεια, όπου εκτός από τις γνωστές στολές των φουστανελοφόρων και τις παραδοσιακές των γυναικών, που άρεσαν ιδιαίτερα στη βασίλισσα Αμαλία, έβλεπε κανείς πλέον και "φράγκικα" ρούχα (ευρωπαϊκά).

Η Αμαλία με τη φορεσιά που καθιερώθηκε ως εθνική και πήρε το όνομά της

Αυτή την εποχή έχουμε και τα πρώτα νεοκλασικά κτίρια, σχεδιασμένα από σπουδαίους

Ευρωπαίους αρχιτέκτονες. Κάποια από αυτά θαυμάζονται έως τις μέρες μας.

Τα Παλαιά ανάκτορα, που από το 1843 αποτελούσε την κατοικία του βασιλικού ζευγαριού, μετατράπηκε από το 1946 ως έδρα της Βουλής των Ελλήνων

Η πρώτη οικία του Όθωνα(1834), πριν εγκατασταθεί με την Αμαλία στο παλάτι. Σήμερα φιλοξενεί το μουσείο Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας

Το 1837, ιδρύθηκε το πρώτο πανεπιστήμιο, όπου στεγάστηκε στην οικεία του Σ. Κλεάνθη(σπουδαίου αρχιτέκτονα).Σήμερα στεγάζει το Μουσείο Πανεπιστημίου (δεξιά)

Το Νοέμβριο του 1841 το ίδρυμα μεταστεγάσθηκε στο κεντρικό κτίριο του Πανεπιστημίου Αθηνών, ένα κτίριο σχεδιασμένο από το Δανό αρχιτέκτονα Κ. Χάνσεν. Από το 1911 ονομάστηκε Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο

Από τις πρώτες φωτογραφίες του τριώροφου ξενοδοχείου "Μεγάλη Βρετανία", κοντά στην πλατεία Συντάγματος
Η Εθνική Τράπεζα, στο κτίριο που στεγάστηκε το 1845 και όπως διαμορφώθηκε το 1899
το κτίριο σήμερα

χρυσό εικοσάδραχμο του 1833, του βασιλιά Όθωνα

                                   

ΒΑ άποψη του κέντρου της Αθήνας στα 1860. Διακρίνεται η πλατεία Συντάγματος με τα ανάκτορα, το ξενοδοχείο της Μεγάλης Βρετανίας και στο βάθος ο Λυκαβηττός