Το Κρητικό ζήτημα του 1897 μέσα από τα σκίτσα εφημερίδων της Αυστρίας

Οι ευρωπαϊκές δυνάμεις παρομοιάζονται σαν άγρια σκυλιά και κυνηγούν το μικρό σκυλάκι, που είναι η Κρήτη… (Der Floh 7 Μαρτίου1897)

Ο μονάρχης της Ελλάδας Γεώργιος Α΄ στο μπαλκόνι των ανακτόρων συνεννοείται με τον επιτελάρχη του, συνταγματάρχη Τιμολέοντα Βάσσο, ενόψει της εκστρατείας του ελληνικού στρατού στην Κρήτη. Κάτω το πλήθος των Ελλήνων ζητά την επέμβαση της Ελλάδας στην Κρήτη. (Der Floh 23 Μαΐου 1897)

Η ευρωπαϊκή στάση υπέρ της Τουρκίας γίνεται πρωτοσέλιδο στην εφημερίδα Der Floh. Οι υπουργοί Εξωτερικών των 6 μεγάλων δυνάμεων καβάλα στο Δούρειο Ίππο εισβάλλουν στην Αθήνα. Προφανώς στον Ίππο κρύβονται τα συμφέροντα της οθωμανικής αυτοκρατορίας, ενώ ο μικροσκοπικός μονάρχης Γεώργιος Α΄ κλαίει με μαύρο δάκρυ….(Der Floh 7 Μαρτίου1897)

Το Κρητικό ζήτημα

Χ. ΤΡΙΚΟΥΠΗΣ "Δυστυχώς επτωχεύσαμεν..."

Στις 10 Δεκεμβρίου 1893, ο Χαρίλαος Τρικούπης λέει στη Βουλή την ιστορική φράση «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν», με την οποία διακηρύσσει επίσημα την αδυναμία της Ελλάδας να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της προς τους ξένους πιστωτές της.



Το ιστορικό του "δυστυχώς, επτωχεύσαμεν"

Την περίοδο διακυβέρνησης της χώρας από τον Χαρ. Τρικούπη έγιναν οι πρώτες προσπάθειες "δημοσιονομικής εξυγίανσης". Ορος που περιλάμβανε μεταξύ άλλων και την "αναμόρφωση του δημοσιονομικού και διοικητικού οργανισμού της χώρας, την εκβιομηχάνιση και την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας". Μια αναμόρφωση κομμένη και ραμμένη στα μέτρα των ξένων, ώστε να λυμαίνονται την ελληνική οικονομία, τον ορυκτό της πλούτο και τον ιδρώτα των εργαζομένων. Παραλλαγή της δημοσιονομικής εξυγίανσης του Χαρίλαου Τρικούπη - αναπροσαρμοσμένη στις σημερινές συνθήκες - αποτελεί και η δημοσιονομική "εξυγίανση" που επιχειρεί η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, καθώς η εμπειρία δείχνει ότι ωθεί την ελληνική οικονομία με μαθηματική ακρίβεια σε νέα πτώχευση.



Μετά το θάνατο του Χ. Τρικούπη ακολούθησε ο καταστροφικός ελληνο-τουρκικός πόλεμος του 1897.
Η κατάληξη αυτού του πολέμου ήταν η επιβολή του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου (ΔΟΕ), από τους 
ξένους και ντόπιους πιστωτές της Ελλάδας, τους λεγόμενους "ομολογιούχους".

Το ιστορικό μέχρι το "δυστυχώς επτωχεύσαμεν" και την επιβολή του ΔΟΕ - όπως έχει 
καταχωρηθεί στην ιστορία - έχει ως εξής:

Το 1885,ο Δεληγιάννης διαδέχτηκε στην πρωθυπουργία τον Χαρ. Τρικούπη, που είχε κυβερνήσει
τη χώρα από το 1882 μέχρι το 1885. Ο Δεληγιάννης, όμως, δεν κατάφερε ν' ανταποκριθεί στους
όρους των δανείων που είχε συνάψει για λογαριασμό του ελληνικού δημοσίου ο Χαρ. Τρικούπης.



Ο Χαρ. Τρικούπης, που νίκησε στις εκλογές του Μάη του 1892, δεν κατάφερε κι αυτός να
συνάψει νέο εξωτερικό δάνειο και παραιτήθηκε.Δημιουργήθηκε νέο κυβερνητικό σχήμα, με τους
Ράλλη και Σωτηρόπουλο,οι οποίοι όμως σύντομα παραχώρησαν και πάλι τη θέση τους στον
Χ. Τρικούπη.
Το 1893 ο Χαρ. Τρικούπης, εξαιτίας της άσχημης οικονομικής κατάστασης, αναγκάστηκε να πει στη
Βουλή σαν πρωθυπουργός τη φράση "κύριοι, δυστυχώς, επτωχεύσαμεν",που έμεινε ιστορική.



Η πτώχευση της Ελλάδας σήμανε κλονισμό της δραχμής και ολοκληρωτικό μαρασμό 
της ελληνικής οικονομίας. Η κήρυξη της Ελλάδας σε πτώχευση έγινε με αφορμή τη βίαιη
ανθελληνική εκστρατεία στο εξωτερικό, αλλά και για την επιβολή δυσβάσταχτων βαρών στις 
λαϊκές μάζες.(σ. σ Μήπως αυτά θυμίζουν κάτι; Μήπως παρόμοιες δηλώσεις για επίθεση από
το Διευθυντήριο των Βρυξελλών, τους υπερατλαντικούς μας συμμάχους και άλλους κύκλους στο 
εξωτερικό δε γίνονται και σήμερα;).



Η ιστορία λέει επίσης ότι ο Χαρ. Τρικούπης έσπευσε στην Ευρώπη και και ζήτησε δάνεια για την οικονομική στήριξη της υπερχρεωμένης ελληνικής οικονομίας. Οι κυβερνήτες και οι τραπεζίτες της Ευρώπης, παίζοντας καλά το παιχνίδι στη σκακιέρα του εμπορικού και πολιτικού μοιράσματος του κόσμου, αρνήθηκαν τη χορήγηση νέου δανείου - και φυσικά τη στήριξη που αναζήτησε σ' αυτούς ο Τρικούπης. Ετσι, ο τελευταίος έχασε στις εκλογές του Απρίλη του 1895 - δηλαδή πριν περίπου 101 χρόνια - και αποσύρθηκε από την πολιτική και πέθανε ένα χρόνο αργότερα (το 1896) στη Ριβιέρα της Γαλλίας.

    Στις εκλογές του 1895, τη μάχη κέρδισε ξανά ο Δεληγιάννης, ο οποίος - με τη βοήθεια των 

ξένων "συμμάχων μας" - σύρθηκε σε πόλεμο με τους Τούρκους τον Απρίλη του 1897, 

που κατέληξε σε πανωλεθρία για τους Ελληνες.

    Πριν τα τέλη Απρίλη του 1897, ανέλαβε πρωθυπουργός ο Ράλλης, τον οποίο διαδέχτηκε 

στη συνέχεια ο Ζαϊμης. Η κατάσταση για την Ελλάδα γινόταν όλο και πιο συγκεχυμένη, 

εξαιτίας των αντικρουόμενων συμφερόντων των μεγάλων δυνάμεων και των πιέσεων 

που ασκούσαν οι "ομολογιούχοι".Τελικά, η Ελλάδα βγήκε από τον τυχοδιωκτικό αυτό 

πόλεμο νικημένη και ταπεινωμένη, καθώς της επιβλήθηκε πολεμική αποζημίωση 

και Διεθνής Οικονομικός Ελεγχος.

Ιωάννης Κωλέττης

Ο Ιωάννης Κωλέττης (1773 ή 1774 - 31 Αυγούστου 1847) ήταν Έλληνας πολιτικός την εποχή της Επανάστασης του 1821. Υπήρξε ιδρυτής του Κόμματος της Φουστανέλας ή Γαλλικού Κόμματος, όπως επικράτησε να λέγεται, και πρώτος Πρωθυπουργός της Ελλάδας.

Γεννήθηκε στο χωριό Συρράκο των Ιωαννίνων το 1778, όπου και φοίτησε στο τοπικό σχολείο. Υπάρχει μάλιστα η παράδοση ότι ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός περνώντας από εκεί το 1777 προφήτευσε για τον μικρό Κωλέττη πως: «Το παιδί αυτό θα προκόψη, θα κυβερνήση την Ελλάδα και θα δοξασθή».

Στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στα Ιωάννινα ασχολούμενος με το εμπόριο . Με προτροπή και οικονομική ενίσχυση του θειου του , Γεωργίου Τουρτούρη, μετέβη στην Πίζα της Ιταλίας όπου παρέμεινε 7 χρόνια σπουδάζοντας ιατρική. Εκεί συνδέθηκε με στενή φιλία με τον λόγιο κληρικό Θεόφιλο Καΐρη, τον οποίο αργότερα υπερασπίστηκε σθεναρά στις εναντίον του διώξεις. Επίσης φέρεται να είναι ο συντάκτης της επαναστατικής φυλλάδας Ελληνική Νομαρχία Ανωνύμου του Έλληνος, πρωτοδημοσιευμένης το 1806 στην Ιταλία.[1] Γύρω στα 1810 επέστρεψε στα Ιωάννινα και ξεκίνησε την άσκηση της ιατρικής. Η καλή φήμη του οδήγησε τον γιο του Αλή πασά των Ιωαννίνων, Μουχτάρ, να τον προσλάβει ως προσωπικό του γιατρό, εισερχόμενος έτσι στην Αυλή του Αρβανίτη ηγεμόνα.

Το 1819 έγινε μέλος της Φιλικής Εταιρείας, εξασφαλίζοντας με τη θέση του τη μύηση στο επαναστατικό εγχείρημα σημαντικών Ελλήνων στρατιωτικών, οι οποίοι υπηρετούσαν στις δυνάμεις του Αλή πασά.

Με το ξέσπασμα της Επανάστασης, εκμεταλλευόμενος την παράλληλη ανταρσία του Αλή προς την οθωμανική Πύλη, διέφυγε, και στις 25 Ιουνίου 1821 κήρυξε μαζί με τον Ιωάννη Ράγκο την επανάσταση στο Συρράκο και τους Καλαρρύτες. Η αποτυχία του εγχειρήματός τους οδήγησε στην καταστροφή των δύο κωμοπόλεων και στην καταφυγή του Κωλέττη στο Μεσολόγγι. Ακολούθως μετέβη στην Πελοπόννησο, αναμειγνυόμενος πλέον ενεργά στην πολιτική του Αγώνα.

Πολιτική δράση την περίοδο της Απόλυτης Μοναρχίας

Η άφιξη του Όθωνα και η εγκαθίδρυση της Αντιβασιλείας δημιούργησαν ένα νέο πολιτικό τοπίο. Μέσα σε αυτό ο Κωλέττης αρχικά συνεργάστηκε και συμμετείχε στο πρώτο υπουργικό συμβούλιο του Σπυρίδωνα Τρικούπη όπως και στην ακόλουθη κυβέρνηση Μαυροκορδάτου.

Στις 31 Μαΐου του 1834 διορίστηκε Πρόεδρος του υπουργικού συμβουλίου, σχηματίζοντας την πρώτη του κυβέρνηση, της οποίας ο βίος διήρκεσε μέχρι τις 20 Μαΐου 1835, ημέρα που ανέλαβε ο αντιβασιλέας Άρμανσμπεργκ τη διακυβέρνηση της χώρας.

Η άτυπη εξορία του Κωλέττη έληξε με την Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου το 1843, όποτε κλήθηκε να επιστρέψει στην Ελλάδα. Μετά την επιστροφή του ανέλαβε διάφορα κυβερνητικά αξιώματα. Κατά τη διάρκεια των συζητήσεων στις 11 Ιανουαρίου 1844, όταν τέθηκε θέμα συνταγματικής διάκρισης βάσει του άρθρου 3 μεταξύ αυτοχθόνων και ετεροχθόνων, ο Κωλέττης εκφώνησε λόγο υπέρ της ισότητας ελεύθερων και αλύτρωτων Ελλήνων, ο οποίος προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση στην κοινωνία της εποχής και οδήγησε στην εξεύρεση συμβιβαστικής λύσης παρά την πλειονοψηφία των αυτοχθόνων πληρεξουσίων. Σε αυτή τη μνημειώδη ομιλία διαμορφώθηκε ιδεολογικά η Μεγάλη Ιδέα, η έννοια που καθόρισε την εξωτερική και εσωτερική πολιτική του ελληνικού κράτους τουλάχιστο μέχρι το 1922. Ο Κωλέττης, που θεωρείται πατέρας της Μεγάλης Ιδέας, επηρεασμένος από τη νεότητά του ακόμη από το κήρυγμα του Ρήγα Φεραίου (στη μνήμη του ήταν αφιερωμένη και η "Ελληνική Νομαρχία"), οραματιζόταν την ανάκτηση των εδαφών της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και την εγκαθίδρυση μίας χριστιανικής ηγεμονίας. Το τελικό κείμενο του Συντάγματος ψηφίστηκε από την Εθνοσυνέλευση στις 4 Μαρτίου 1844 και στις 18 Μαρτίου ο Όθωνας ορκίστηκε την τήρησή του.

Πρώτος συνταγματικός Πρωθυπουργός

Συνακόλουθα με την κύρωση του Συντάγματος αποφασίστηκε η διενέργεια εκλογών και ο Όθωνας πρότεινε στους Α. Μαυροκορδάτο και Ι. Κωλέττη να σχηματίσουν από κοινού κυβέρνηση, που θα οδηγούσε τη χώρα προς τις εκλογές. Ο Κωλέττης αρνήθηκε τη συμμετοχή του υπολογίζοντας τη φθορά, την οποία θα είχε ο πολιτικός που θα ανελάμβανε τη διενέργεια των εκλογών. Ως ημερομηνία εκκίνησης της εκλογικής αναμέτρησης ορίστηκε η 6η Ιουνίου ενώ σύμφωνα με τα τότε κρατούντα διήρκεσε περίπου δύο μήνες. Διενεργήθηκε δε κατά τον εκλογικό νόμο που είχε προηγουμένως ψηφίσει η Εθνοσυνέλευση. Σε αυτή την αναμέτρηση διαπράχθηκαν πολλές παρατυπίες και από την πλευρά του Μαυροκορδάτου και από την πλευρά των Κωλέττη και Μεταξά. Πριν ακόμη ολοκληρωθούν οι εκλογές ο Μαυροκορδάτος υπέβαλε παραίτηση και στη θέση του ορίστηκε ο Κωλέττης. Στις 6 Αυγούστου σχηματίστηκε κυβέρνηση συνασπισμού του Γαλλικού και του Ρωσικού Κόμματος με πρώτο κοινοβουλευτικό Πρωθυπουργό τον Κωλέττη.

Ο Πρωθυπουργός προσπάθησε την οικονομική ανάκαμψη της χώρας, ασκώντας διπλωματία προς τις Μεγάλες Δυνάμεις, ενώ παράλληλα έθετε το στόχο της διεύρυνσής της προς τα παλαιά σύνορα της Αυτοκρατορίας. Ο Κωλέττης κατηγορήθηκε για συγκεντρωτισμό και περιφρόνηση του κοινοβουλευτισμού, χαρακτηριστικά οι αντιπολιτευόμενες εφημερίδες μιλούσαν για δικτατορία. Η πολιτική ένταση, όμως, την περίοδο εκείνη ήταν τόσο οξεία ώστε οι χαρακτηρισμοί ενείχαν στοιχεία υπερβολής και οι όποιες εξουσιαστικές πρακτικές είχαν άλλα μέτρα σύγκρισης από τα σύγχρονα και εξυπηρετούσαν άλλες ανάγκες.

Το τέλος του Κωλέττη

Στα τέλη του 1846 η υγεία του Κωλέττη άρχισε να επιδεινώνεται, δεδομένο που δημιούργησε κύμα αυτομόλησης βουλευτών προς τα κόμματα της αντιπολίτευσης και κλίμα έντασης για τη διαδοχή στο Γαλλικό Κόμμα. Αυτή η κατάσταση οδήγησε τον Κωλέττη να ζητήσει από τον βασιλιά τη διάλυση της Βουλής και τη διενέργεια εκλογών. Έτσι ο Όθωνας στις 14 Απριλίου 1847 προκήρυξε εκλογές για τον Ιούλιο. Παρά την ασθένειά του, ο γηραιός Ηπειρώτης πολιτικός επικράτησε σαρωτικά στις εκλογές, εξασφαλίζοντας την απόλυτη πλειοψηφία, αν και το αποτέλεσμά τους αμφισβητήθηκε έντονα από την αντιπολίτευση. Αυτός υπήρξε και ο τελευταίος του πολιτικός αγώνας. Ο Ιωάννης Κωλέττης πέθανε από νεφρίτιδα στις 31 Αυγούστου 1847 "ως αγωνιστής εν μέσω των φουστανελοφόρων του", όπως επισημαίνει ο ιστορικός Σπυρίδων Μαρκεζίνης, σιγοτραγουδώντας ένα ηπειρώτικο ηρωικό τραγούδι.

Πηγή: Βικιπαίδεια